Исроил Ғазода тиббиёт ходимлари отиб ташланганини тан олди

Исроил армияси ўз аскарлари 23 март куни Ғазо жанубида хатолик туфайли фавқулодда хизматларнинг 15 нафар ходимини ўлдирганини тан олди. Исроил ҳарбийлари ҳалок бўлганларнинг баъзилари Ҳамасга алоқадор бўлганини таъкидлаган, бироқ ҳозирча ҳеч қандай далил келтирилмаган. Исроил мудофаа армияси баёнотида тан олинишича, қурбонларнинг барчаси ўққа тутиш чоғида қуролсиз бўлган.

Ўшанда Фаластин Қизил ярим ой жамияти (PRCS) автомобиллар колоннаси, БМТ машинаси ва Ғазонинг Рафаҳ ҳудудидаги фуқаролик мудофааси ўт ўчириш машинаси ўққа тутилганди.

Дастлаб Исроил ҳарбийлар машиналар колоннаси қоронғида, чироқларсиз ва милтилловчи маёқларсиз «шубҳали» тарзда яқинлашгани учун ўт очганини даъво қилганди. Бу автомобиллар ҳаракати олдиндан армия билан келишилмаганди.

Бироқ, ҳалок бўлган парамедиклардан бири мобил телефонида олган видеоёзувда чақирув бўйича ярадорларга ёрдам беришга йўл олган машиналарнинг чироқлари ёниқ бўлганини кўриш мумкин. Дастлаб New York Times томонидан эълон қилинган видеода тонг отиш чоғида машиналар йўлда тўхтагани ва кўп ўтмай отишма бошланганини акс этган.

Видео олти дақиқадан кўпроқ давом этади. Унда Рефат Радван исмли парамедик дуо ўқиётгани, сўнгра Исроил аскарларининг овозлари эшитилгани ёзилган.

Исроил мудофаа армияси расмий вакили шанба куни кечқурун журналистларга маълум қилишича, аскарлар аввалроқ Ҳамаснинг уч аъзоси бўлган автомобилни ўққа тутган. Тез ёрдам машинаси воқеа жойига етиб келганида, ҳаводаги кузатув қуруқликдаги кучларга колонна «шубҳали ҳаракатланаётгани» ҳақида хабар беради.

Тез ёрдам машиналари Ҳамас машинаси ёнида тўхтаганида, Исроил ҳарбийлари буни таҳдид деб ҳисоблаб, шифокорлардан бирортаси қуроллангани ҳақида далиллар йўқлигига қарамай, ўт очган.

Кейинчалик Исроил автомобилларнинг чироқлари ўчирилгани ҳақидаги дастлабки баёнот нотўғри бўлганини тан олди – бу ҳарбийларнинг ўз хабарларига асосланган эди. Видеодан кўриниб турибдики, автомобиллар аниқ қилиб белгиланганди, шифокорлар эса ёруғлик қайтарувчи формада бўлишган.

ЦАХАЛ вакилининг сўзларига кўра, ҳарбийлар 15 киши жасадини ёввойи ҳайвонлардан ҳимоя қилиш учун кўмиб юборган, машиналар эса кейинги куни йўлни очиш учун олиб кетилган.

Жасадлар фақат бир ҳафтадан кейин топилган, чунки халқаро ташкилотлар, жумладан, БМТ ҳам бу ҳудудга хавфсиз ўтишни ташкил эта олмаган ва воқеа жойини аниқлай олмаган.

Гуманитар миссия воқеа жойидан Рефат Радваннинг далиллар ёзилган мобил телефонини ҳам топишади.

ЦАХАЛ тиббиёт ходимларидан камида олти нафари Ҳамасга алоқадор бўлганини иддао қилган, бироқ шу пайтгача ҳеч қандай далил келтирмаган. Шунингдек, Исроил ҳужум вақтида уларнинг барчаси қуролсиз бўлганини тан олди.

ЦАХАЛ вакили шифокорларнинг қўл-оёқлари боғлиқ бўлгани ёки ярадор шифокорлар қатл этилгани ҳақида баъзи манбаларда тарқалган маълумотни рад этган.

Омон қолган парамедик шу ҳафта бошида BBC мухбири билан суҳбатда машиналар чироқларини ёқиб ҳаракатланганини айтганди. Шунингдек, у ҳамкасбларининг Ҳамас билан алоқадор бўлганини қатъиян рад этганди.

ЦАХАЛ «воқеалар кетма-кетлигини тушуниш ва воқеа жойидаги ҳаракатларни баҳолаш учун» ҳодисани «синчиклаб текшириш»га ваъда берган.

Қизил ярим ой ва кўплаб халқаро ташкилотлар мустақил текширувни талаб қилмоқда.

Сулҳ тузилиши чўзилмоқда

Исроил ва Ҳамас ўртасида 19 январда кучга кирган ва 42 кунга мўлжалланган келишувнинг биринчи босқичи муддати 1 март куни тугаганди. Бу вақтга келиб сулҳнинг иккинчи босқичи шартлари аллақачон келишиб олиниши тахмин қилинганди, аммо бундай бўлмади.

Исроил ва АҚШ сулҳнинг биринчи босқичини апрел ойи ўрталаригача узайтиришни талаб қила бошлади, Ҳамас келишувнинг аввалги муддатларини сақлаб қолишни талаб қилди ва Исроилни ЦАҲАЛнинг Ғазо секторидан тўлиқ чиқиб кетиши бўйича мажбуриятни бажаришни кечиктиришда айблади.

Исроил 19 март куни Ҳамасни АҚШнинг ўт очишни тўхтатиш режимини узайтириш ва анклавда гуруҳ томонидан ҳали ҳам гаровда ушлаб турилган 59 кишини озод қилиш бўйича янги таклифини рад этишда айблади.

29 март куни Исроил Ҳамас воситачилар – Миср ва Қатардан олинган таклифга рози бўлганидан сўнг, ўз ҳаракатларини АҚШ билан мувофиқлаштириб, воситачиларга ярашув бўйича қарши таклиф юборганини маълум қилди. Reuters агентлиги шу ҳафта ҳужжат билан танишиб чиққан, унга кўра воситачиларнинг таклифи 17 январдаги ўт очишни тўхтатиш келишувининг бир қисми бўлган ва уни яна 50 кунга узайтирган.

Ҳужжатга кўра, ўт очишни тўхтатишнинг иккинчи босқичи бўйича музокаралар 50 кунлик муддат тугагунга қадар якунланиши керак.

Таклиф Ню Жерси штатида туғилган, Исроил армиясининг 21 ёшли аскари Эден Александр ўт очишни тўхтатиш эълон қилинганидан кейинги биринчи куни озод қилинишини кўзда тутади.

Ҳамас, шунингдек, Исроил қамоқхоналарида сақланаётган 250 нафар фаластинлик ва 7 октябр куни Ҳамаснинг Исроилга ҳужумидан кейин ҳибсга олинган 2000 кишини озод қилиш эвазига ҳар 10 кунда бир нафардан жами тўрт нафар исроилликни озод қилиши керак.

Таклиф, шунингдек, Исроил ҳарбий амалиётларини тўхтатиш, инсонпарварлик ёрдами етказиш учун назорат пунктларини очиш ва жанубдан шимолга ва орқага автомобиллар ўтиши учун Нецарим йўлаги фаолиятини тиклашни назарда тутган.

Ҳамас Исроилнинг Ғазода сулҳ тузиш ва гаровга олинганларни озод қилиш бўйича сўнгги таклифини қабул қилмаслигини, гуруҳ Миср ва Қатарнинг 50 кунлик сулҳ ҳақидаги таклифига амал қилишини маълум қилган.

Тафсилотлар ошкор этилмаган, бироқ минтақа давлатлари таклифи фаластинлик маҳбуслар эвазига гаровдагиларнинг беш нафарини озод қилиш, Исроил армиясини Ғазо ҳудудларидан олиб чиқиш ва инсонпарварлик ёрдами оқимини ўз ичига олиши тахмин қилинмоқда. Шунингдек, урушни тўхтатиш бўйича музокаралар ўтказилади. Исроил янги сулҳ бошида кўпроқ кишини озод этишни талаб қилмоқда.