Нима учун Кореяни танлаш ёки танламаслик керак? | SUBYEKTIV

Жанубий Корея – ўзбекистонликлар ишлаш учун энг кўп борадиган 4-мамлакат. Уни “Иккинчи Америка” ёки “Шарқдаги АҚШ” дейишади. 70 йил олдин қашшоқ, авторитар режимли бўлган давлат қандай қилиб дунёнинг иқтисодий монстрига айлана олди? SUBYEKTIV корейс мамлакатининг жанубидан Шимолий Корея чегарасигача, энг қашшоқ маҳаллаларидан ҳатто президент саройигача бориб, тасаввурларимиздаги ва ҳақиқий Корея ўртасидаги фарқларни солиштиради.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Нима учун бу давлатни танлашади? Яхши маошлари учунми? Иш топиш осонми? Ёки шунчаки бориш учун қизиқ давлатлиги сабабми? Жавоблар ҳаммада ҳар хил бўлиши табиий. Лекин асл ҳақиқат доим битта. Бугун сиз Кореяга саёҳат ҳақидаги кўрсатувни эмас, бу давлатга нега келиш ё келмаслик кераклигини тушуниб оласиз. Сизларга барча қарталарни очамиз, танловни эса ўзингиз қиласиз.

Кореядаги ўзбек диаспораси кичик эмас, 100 минг нафардан ошади. Ватандошларимиз асосан саноат, қурилиш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида ишлашади. Яна икки тоифа вакиллари борки, уларга қанчалик қийинлигини шу ерга келиб билдик. Булар – талабалар ва ноқонуний мухожирликка чиқиб кетганлар. Бу ерда меҳнат қилиб пул топишнинг машаққатини ҳис қилиш учун ўзимиз ҳам ишлаб кўришим керак эди. Роса суриштириб, “бузиш” дейиладиган кунлик иш топдик.

Ишлаш, Кореяни айланиш давомида жуда кўп юртдошларимиз билан суҳбатлашдик. “Арбайт”, “текпе” деб номланадиган кунлик ишлар, кемасозлик, тарвузчиликдаги меҳнатнинг оғирлигини 10 та одамдан эшитганимизда ҳам сценарийга киритмаган бўлардик. “Кореяни жаннат қилиб кўрсатаётган блогерлардан интервью олманг”, “ҳақиқий ҳаётимизни кўрсатинг”, “ойига уч минг доллар топасан, деб энди мактабни тугатган ёшларни алдаб олиб келаётган консалтинг фирмаларини гапиринг” деганлар жуда кўп бўлди. 

Ҳам илм, ҳам ишни баравар эплолмай, яхши ўқишларини ташлаб, ноқонуний мақомга чиқиб кетаётган ёшлар ҳам кўп экан. Улар ўзлариникини бир четга суриб, бутун оиласининг орзу-ҳаваслари деб, мана шундай оғир шароитларда меҳнат қилишаётгани, лекин машаққат-қийинчиликларини уйдагиларига сездирмасликка ҳаракат қилишларини айтишади. Яхши пул топаётгандек кўринаётган бу мақомдагиларнинг ҳуқуқлари ҳимояланмайди. Улар доим иммиграция хизмати қочиб ишлашади. Ҳудди бизнинг камераларимизга тушиб қолишни исташмагандек. Соғлиғига бирор зиён етса, даволаниш жуда қимматга тушади. Тиббий суғурта эса фақат қонуний муҳожирлар учун амал қилади. Мана шундай таваккал билан пул топишяпти юртдошларимиз. Ижтимоий тармоқларида эса фақат чиройли шаҳарларда маза қилиб юришганини кўрсатишади. Буларни кўрганлар Кореяда пул осмондан ёғса керак, деб ўйлашади-да.

Корея ҳақида ўрганаётганимизда ҳам, бу ерга келиб ҳам нуқул “стресс”, “депрессия” деган сўзларга кўп дуч келдик. Ҳамма ёғи инсонлар қулайлиги учун қилинган давлатда қандай тушкунлик бўлиши мумкин? Бошида балки бу кореяликларнинг ношукурлигидандир, деб ўйладик. Кейин эса романтик киноларда бизга кўрсатилган ва асл Корея ўртасидаги фарқни излашга киришдик.

Кореяда суицид фақат имтиҳондан ўтолмаганлар, ишсиз қолганлар ёки қарзга ботганлар учун сўнгги чора эмас. Яқин тарих кореялик машҳур юлдузлардан тортиб ҳаттоки президентгача ўз жонига қасд қилганларни кўрди. Буларнинг барчасида чуқур депрессия ўлим сабаби сифатида қайд этилган.

Бугунги Корея нафақат ўз жонига қасд қилувчилар антирейтингида, энг кам туғилиш кўрсаткичлари бўйича ҳам дунёда етакчилардан. 1985 йилларда икки аёлга 3 нафар чақалоқ тўғри келган бўлса, бу йилга келиб, ҳар иккинчи кореялик аёл фарзанд кўришни истамайди. Миллат барқарор яшаб қолиши учун бир она энг ками икки фарзанд кўриши керак. Ҳозирги Кореяда туғилаётган авлод бундай салбий кўпайиш билан эски авлоднинг учдан бир қисмини ҳам сақлаб қололмайди.

Ўзбекистонда фақат ёшларни кўришга ўрганган кўзларингиз Корея кўчаларида, бозорларида, такси, дўконларида – ҳаммаёқда фақат қарияларни кўради. Қаршингизда қариб бораётган Корея гавдаланади. Кореялик бўлиш осон эмас. Бу меҳнаткаш халқ болалигини ҳам унутиб, эрта-ю кеч ўқиб, ишда 9:9:6 тамойили асосида, яъни 9 дан 9 гача ҳафтасига 6 кунлаб ишлаб, умрини бой берса ҳам, ҳар иккинчи кореялик ўз уйига эга бўлолмайди. Чунки уй-жой нархларининг қимматлиги бўйича ҳам Жанубий Корея дунёда юқори ўринда – 2 хонали уй нархи ўртача 1 млн доллар атрофида.

Унда нега бу давлатга каръера, иш, даромад қидириб келишади? Энг муҳим саволлардан бири. Ёшларнинг тобора камайиб бораётгани, Кореянинг ишчи кучига, меҳнат миграциясига эҳтиёжи асосий сабаблардан. Лекин келганга яраша оғир меҳнатига кам пул тўлайдиган ишларда эмас, энг зўр марраларни кўзлаб келса ҳам, уддасидан чиқса бўлади. Бундай омад формуласи ҳақида кўрсатувимизнинг кейинги 2-қисмида ўзбекистонликлар ўз тажрибалари билан бўлишишади. Ҳозир эса ҳужжатли фильмимизнинг 1-қисмини томоша қилинг.